فواید سلامتی آشواگاندا بر اساس تحقیقات
آشواگاندا یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی در آیورودا، یک نظام سنتی پزشکی جایگزین مبتنی بر اصول شفابخش طبیعی هندی، است. این گیاه که با نام علمی Withania somnifera شناخته می‌شود و به نام‌های «جینسینگ هندی» و «گیلاس زمستانی» نیز معروف است، هزاران سال است که برای کاهش استرس، افزایش انرژی و بهبود تمرکز استفاده می‌شود. نام «آشواگاندا» در زبان سانسکریت به معنای «بوی اسب» است که به عطر خاص این گیاه و توانایی بالقوه آن در افزایش قدرت اشاره دارد. این گیاه کوچک با گل‌های زرد رنگ، بومی هند و جنوب شرق آسیا است و عصاره یا پودر ریشه و برگ‌های آن برای درمان انواع بیماری‌ها، از جمله اضطراب و مشکلات باروری، استفاده می‌شود.
در ادامه، به ۸ فایده بالقوه آشواگاندا بر اساس تحقیقات علمی پرداخته‌ایم:
۱. کاهش استرس و اضطراب
آشواگاندا به عنوان یک آداپتوژن شناخته می‌شود، ماده‌ای که به بدن در مقابله با استرس کمک می‌کند. این گیاه می‌تواند میانجی‌های استرس مانند پروتئین‌های شوک حرارتی (Hsp70)، کورتیزول و پروتئین کیناز JNK-1 را کنترل کند و فعالیت محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) را که مسئول تنظیم پاسخ استرس است، کاهش دهد.
تحقیقات نشان داده‌اند که مکمل‌های آشواگاندا می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند. در یک مطالعه کوچک با ۵۸ شرکت‌کننده، افرادی که به مدت ۸ هفته ۲۵۰ یا ۶۰۰ میلی‌گرم عصاره آشواگاندا مصرف کردند، کاهش قابل‌توجهی در استرس ادراکی و سطح هورمون کورتیزول در مقایسه با گروه دارونما داشتند. همچنین، کیفیت خواب در این گروه بهبود یافت. مطالعه دیگری با ۶۰ نفر نشان داد که مصرف ۲۴۰ میلی‌گرم عصاره آشواگاندا به مدت ۶۰ روز، اضطراب را به طور قابل‌توجهی کاهش داد. با این حال، یک بررسی در سال ۲۰۲۱ نتیجه گرفت که شواهد کافی برای تعیین دوز و شکل مناسب آشواگاندا برای درمان اختلالات عصبی مرتبط با استرس وجود ندارد.
خلاصه: آشواگاندا ممکن است علائم استرس و اضطراب را کاهش دهد، اما تحقیقات بیشتری برای تعیین دوز و شکل مناسب مورد نیاز است.
۲. بهبود عملکرد ورزشی
تحقیقات نشان داده‌اند که آشواگاندا می‌تواند عملکرد ورزشی را بهبود بخشد و مکملی ارزشمند برای ورزشکاران باشد. در یک تحلیل از ۱۲ مطالعه، افرادی که دوزهای ۱۲۰ تا ۱۲۵۰ میلی‌گرم آشواگاندا در روز مصرف کردند، بهبودهایی در عملکرد فیزیکی، از جمله قدرت و مصرف اکسیژن در حین ورزش، نشان دادند. همچنین، پنج مطالعه نشان دادند که آشواگاندا به طور قابل‌توجهی مصرف حداکثر اکسیژن (VO2 max) را در بزرگسالان و ورزشکاران سالم افزایش داد. VO2 max، معیاری از سلامت قلب و ریه، برای ورزشکاران و غیرورزشکاران مهم است، زیرا مقادیر پایین آن با افزایش خطر مرگ و مقادیر بالاتر با کاهش خطر بیماری‌های قلبی مرتبط است. علاوه بر این، در یک مطالعه در سال ۲۰۱۵، مردانی که ۶۰۰ میلی‌گرم آشواگاندا در روز مصرف کردند و تمرینات مقاومتی انجام دادند، افزایش قابل‌توجهی در قدرت و حجم عضلانی نسبت به گروه دارونما داشتند.
خلاصه: آشواگاندا می‌تواند معیارهای عملکرد فیزیکی، از جمله VO2 max و قدرت عضلانی، را در ورزشکاران و بزرگسالان سالم بهبود بخشد.
۳. کاهش علائم برخی اختلالات روانی
شواهد اولیه نشان می‌دهند که آشواگاندا ممکن است علائم افسردگی و سایر شرایط سلامت روان را در برخی افراد کاهش دهد. در یک مطالعه با ۶۶ نفر مبتلا به اسکیزوفرنی که افسردگی و اضطراب داشتند، مصرف ۱۰۰۰ میلی‌گرم عصاره آشواگاندا به مدت ۱۲ هفته کاهش بیشتری در علائم افسردگی و اضطراب نسبت به گروه دارونما ایجاد کرد. همچنین، تحقیقات محدودی از سال ۲۰۱۳ نشان داد که آشواگاندا ممکن است اختلالات شناختی در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی را بهبود بخشد. یک بررسی در سال ۲۰۲۱ نتیجه گرفت که آشواگاندا می‌تواند در مدیریت افسردگی، اضطراب، بی‌خوابی و سایر مسائل عصبی و روانی مفید باشد، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
خلاصه: آشواگاندا ممکن است علائم افسردگی را کاهش دهد و برای برخی شرایط سلامت روان مفید باشد، اما تحقیقات بیشتری لازم است.
۴. افزایش باروری مردان و سطح تستوسترون
مطالعات نشان داده‌اند که مکمل‌های آشواگاندا می‌توانند باروری مردان را بهبود بخشیده و سطح تستوسترون را افزایش دهند. در یک مطالعه با ۴۳ مرد ۴۰ تا ۷۰ ساله با اضافه وزن و خستگی خفیف، مصرف عصاره آشواگاندا به مدت ۸ هفته افزایش ۱۸ درصدی در DHEA-S (هورمونی مرتبط با تولید تستوسترون) و افزایش ۱۴.۷ درصدی در تستوسترون نسبت به گروه دارونما ایجاد کرد. همچنین، بررسی چهار مطالعه نشان داد که آشواگاندا غلظت اسپرم، حجم مایع منی و تحرک اسپرم را در مردان با تعداد اسپرم پایین و حتی در مردان با تعداد اسپرم طبیعی افزایش داد.
خلاصه: آشواگاندا ممکن است سطح تستوسترون را افزایش داده و باروری مردان را بهبود بخشد، اما تحقیقات بیشتری لازم است.
۵. کاهش قند خون
شواهد محدودی نشان می‌دهند که آشواگاندا می‌تواند برای افراد مبتلا به دیابت یا قند خون بالا مفید باشد. بررسی ۲۴ مطالعه، از جمله ۵ مطالعه بالینی در افراد مبتلا به دیابت، نشان داد که آشواگاندا به طور قابل‌توجهی قند خون، هموگلوبین A1c (HbA1c)، انسولین، چربی‌های خون و نشانگرهای استرس اکسیداتیو را کاهش داد. ترکیباتی مانند ویتافرین A (WA) در آشواگاندا دارای فعالیت ضددیابتی قوی هستند و ممکن است به تحریک جذب گلوکز از جریان خون توسط سلول‌ها کمک کنند. با این حال، تحقیقات در این زمینه محدود است و نیاز به مطالعات بیشتری وجود دارد.
خلاصه: آشواگاندا ممکن است قند خون را از طریق تأثیر بر ترشح انسولین و جذب گلوکز کاهش دهد، اما تحقیقات بیشتری لازم است.
۶. کاهش التهاب
آشواگاندا حاوی ترکیباتی مانند ویتافرین A است که ممکن است التهاب را در بدن کاهش دهند. مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که این ترکیب می‌تواند سطح پروتئین‌های التهابی مانند اینترلوکین-۱۰ (IL-10) را کاهش دهد. همچنین، در یک مطالعه در سال ۲۰۲۱، افرادی که مبتلا به کووید-۱۹ بودند و داروی آیورودیک حاوی ۰.۵ گرم آشواگاندا و سایر گیاهان را به مدت ۷ روز مصرف کردند، کاهش قابل‌توجهی در نشانگرهای التهابی مانند CRP، IL-6 و TNF-α نسبت به گروه دارونما داشتند. با این حال، تحقیقات در این زمینه محدود است.
خلاصه: آشواگاندا ممکن است نشانگرهای التهابی را کاهش دهد، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
۷. بهبود عملکرد شناختی
بررسی پنج مطالعه بالینی نشان داد که آشواگاندا می‌تواند عملکرد شناختی را در برخی گروه‌ها، از جمله افراد مسن با نقص شناختی خفیف و افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، بهبود بخشد. این عملکردها شامل عملکرد اجرایی، توجه، زمان واکنش و عملکرد در وظایف شناختی بود. در یک مطالعه با ۵۰ بزرگسال، مصرف ۶۰۰ میلی‌گرم عصاره آشواگاندا به مدت ۸ هفته بهبود قابل‌توجهی در حافظه فوری و کلی، توجه و سرعت پردازش اطلاعات نسبت به گروه دارونما ایجاد کرد. ترکیبات موجود در آشواگاندا، مانند ویتافرین A، اثرات آنتی‌اکسیدانی در مغز دارند که ممکن است به سلامت شناختی کمک کند.
خلاصه: آشواگاندا ممکن است حافظه، زمان واکنش و عملکرد وظایف را در برخی گروه‌ها بهبود بخشد، اما تحقیقات بیشتری لازم است.
۸. بهبود خواب
بسیاری از افراد از آشواگاندا برای بهبود خواب آرام استفاده می‌کنند و برخی شواهد نشان می‌دهند که این گیاه می‌تواند به مشکلات خواب کمک کند. در یک مطالعه با ۵۰ بزرگسال ۶۵ تا ۸۰ ساله، مصرف ۶۰۰ میلی‌گرم ریشه آشواگاندا به مدت ۱۲ هفته کیفیت خواب و هوشیاری ذهنی پس از بیداری را به طور قابل‌توجهی بهبود بخشید. همچنین، بررسی پنج مطالعه با کیفیت بالا نشان داد که آشواگاندا اثر مثبت کوچک اما قابل‌توجهی بر کیفیت کلی خواب داشته، اضطراب را کاهش داده و به افراد کمک می‌کند پس از بیداری احساس هوشیاری بیشتری داشته باشند. این اثرات در افراد مبتلا به بی‌خوابی و کسانی که بیش از ۶۰۰ میلی‌گرم روزانه به مدت ۸ هفته یا بیشتر مصرف کردند، برجسته‌تر بود.
خلاصه: آشواگاندا ممکن است یک درمان طبیعی مؤثر برای بهبود خواب، به‌ویژه در افراد مبتلا به بی‌خوابی، باشد.
ایمنی و دوز
آشواگاندا برای اکثر افراد در کوتاه‌مدت (تا ۳ ماه) احتمالاً ایمن است، اما اثرات بلندمدت آن ناشناخته است. با این حال، ممکن است برای همه مناسب نباشد، از جمله افراد باردار، شیرده، مبتلا به سرطان پروستات، مشکلات تیروئید، بیماری‌های خودایمنی، یا کسانی که جراحی در پیش دارند یا مشکلات کبدی دارند. عوارض جانبی گزارش‌شده شامل ناراحتی گوارشی، خواب‌آلودگی، اسهال و استفراغ است. اثرات آشواگاندا ممکن است فوری نباشد و نیاز به مصرف چند ماهه داشته باشد. دوزهای پیشنهادی از ۲۵۰ تا ۱۲۵۰ میلی‌گرم در روز متغیر است و می‌توان آن را با غذا یا با معده خالی مصرف کرد. همیشه قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
سؤالات متداول
فواید مصرف آشواگاندا چیست؟
کاهش استرس، بهبود خواب، تقویت عملکرد ورزشی، بهبود حافظه، افزایش باروری مردان، کاهش التهاب و مدیریت قند خون.
مصرف روزانه آشواگاندا چه اثری دارد؟
اثرات آن به زمان نیاز دارد و ممکن است پزشک مصرف یک دوز روزانه را توصیه کند. اثرات بلندمدت ناشناخته است و استفاده بیش از ۳ ماه توصیه نمی‌شود.
چه کسانی نباید آشواگاندا مصرف کنند؟
افراد باردار، شیرده، مبتلا به سرطان پروستات، مشکلات تیروئید، بیماری‌های خودایمنی، یا کسانی که جراحی در پیش دارند یا داروهای خاصی مصرف می‌کنند.
چرا آشواگاندا توسط FDA تأیید نشده است؟
آشواگاندا یک مکمل گیاهی طبیعی است و به همین دلیل توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تنظیم نمی‌شود.
آشواگاندا یک گیاه دارویی باستانی با فواید بالقوه متعدد برای سلامتی است، از جمله کاهش استرس و اضطراب، بهبود خواب و عملکرد شناختی. با این حال، برای تأیید این فواید و تعیین دوز مناسب، تحقیقات بیشتری لازم است. این گیاه برای اکثر افراد در کوتاه‌مدت ایمن است، اما قبل از افزودن آن به برنامه روزانه، مشورت با پزشک ضروری است.
